Huis verwarmen: hoe het vroeger was

Wanneer de winter aanbreekt, is het tijd om onze woning te verwarmen. En bij de verwarming van jouw huis of appartement komt heel wat kijken. Deze website informeert je over verscheidene types verwarming. Maar laten we eerst eens even kijken naar hoe het vroeger was.

Geschiedenis van verwarming

Verwarming is het gevolg van energie. En anno vandaag kunnen we niet meer zonder. Maar eigenlijk functioneerde de mens nooit echt zonder energie. Al sinds de oertijd vond de toenmalige neanderthaler manieren om zichzelf en zijn omgeving te verwarmen. Het verschil is natuurlijk wel dat deze middelen toen veel primitiever waren. Want zoals je allicht weet, blijven deze energiebronnen steeds evolueren. Maar voor de primitieveling van vroeger was de opwekking van vuur een belangrijk keerpunt in de geschiedenis. Deze uitvinding markeerde het begin van nieuwe mogelijkheden voor de neanderthaler. Er bestonden twee manieren om vuur te creëren: de eerste manier was simpelweg door twee stokken tegen elkaar aan te wrijven.

De tweede werkwijze betrof het tegen elkaar meppen van twee gesteenten: een vuursteen én een ijzerhoudend gesteente. De ontdekking van het vuur bood niet alleen verwarmingsmogelijkheden; bovendien werd het gebruikt om wilde dieren op veilige afstand te houden. En geleidelijk aan liet onze geschiedenis – alsmede de evolutie van de mens an sich – diverse opties toe om voor verwarming te zorgen. Zo was tot aan de zeventiende eeuw de open haard dé manier bij uitstek om voor verwarming te zorgen in je woonst. Hout was daarbij de belangrijkste – en eigenlijk ook de enige – brandstof om dit te kunnen doen. Hoewel Jan Modaal vandaag nog steeds een beroep doet op zijn open haard om voor verwarming te zorgen, was dit middel aanvankelijk de voorloper van de kachel. Deze deed zijn intrede vanaf de zeventiende eeuw.

Naast het hout, waren hierbij steen- en bruinkool en turf de gebruikte brandstoffen. In het begin werden deze kachels gebruikt om kleinere huisjes te verwarmen. Maar het ‘marketing volk’ van toen ontdekte ander potentieel: de verwarming van kantoorgebouwen en fabrieken, weliswaar. Deze wending ondersteunde de grote opmars van de industrie.

Dankzij de uitvinding van de kachel – en dan vooral diens toepassing in grotere kantoor- en fabrieksgebouwen – nam de behoefte aan verwarming gestaag toe. Eigenlijk was de mens van toen verplicht om nieuwe methoden op de markt te brengen. Na verloop van tijd was het mogelijk om meerdere ruimtes te verwarmen via één centraal punt. Daarvoor waren er vier manieren: stoomverwarming, luchtverwarming en warm- en heetwatersystemen. Handig! Pas in de negentiende eeuw werd gebruik gemaakt van centrale verwarming. Initieel was dit een luxeproduct dat vooral bestemd was voor de welgestelde particulier. Pas veel later, in de tweede helft van de twintigste eeuw, kon iedereen gebruik maken van dit ooit genoemde luxeding.